Początki ruchu kulturalnego

Początki ruchu kulturalnego sięgają w gminie 1907 r., kiedy to trójka ludzi dobrej woli: Dadej, Wrona, Plewińska (żona miejscowego dziedzica) założyli wśród młodzieży teatralne kółko amatorskie. Salę teatralną stanowiła dworska stodoła, publiczność i aktorzy – ludność wiejska. Krzywym okiem na te poczynania patrzyli rodzice, bo młodzież odciągano od pracy. W latach międzywojennych grano już „Balladynę” Słowackiego, „Wesele” Wyspiańskiego.

Za dochód z przedstawień kupowano książki, instrumenty muzyczne. Rozwinęło się czytelnictwo. W życiu Krzczonowa i okolic, a zwłaszcza w kształtowaniu społecznej świadomości mieszkańców ogromną rolę w okresie międzywojennym odegrali nauczyciele, którzy nie szczędzili wolnego czasu dla pracy kulturalnej. W Krzczonowie: Józefa Suchtówna, Józef Bara, w Kosarzewie – Zygmunt Sadkowski. Do współpracy angażowali także rolników np. w Olszance zespół teatralny prowadził rolnik Stanisław Soluda, w Żukowie działalnością kulturalną zajmował się Paweł Flor, Tomasz Wójcik, również rolnicy. Do zespołów teatralnych, chóralnych, tanecznych należała młodzież z ZMW „Więź”, kobiety z Koła Gospodyń Wiejskich.

Miejscem gdzie odbywały się próby zespołów były najczęściej sale szkolne. Tylko Żuków posiadał Dom Kultury. Kwitło hafciarstwo, pisankarstwo, rozwijało się zdobnictwo wnętrz (wycinanki, pająki) i przedmiotów obrzędowych jak rózgi weselne, wieńce dożynkowe. Był to region rozśpiewany i roztańczony. Szczególnie okres późnej jesieni i zimy stwarzał ku temu warunki. Wówczas odbywały się próby zespołów, kobiety schodziły się na porządki, skubanie pierza, haftowanie.

W 1927 r. w Krzczonowie zorganizowano wystawę rolniczą będącą przeglądem osiągnięć miejscowego rolnictwa, zwłaszcza w dziedzinie hodowli. Wystawa została zorganizowana dzięki współpracy Kółka Rolniczego i Koła Gospodyń Wiejskich. Mieszkańców gminy łączy wspólne pieśni, stroje, wspólne potrzeby gospodarcze.

Wyrazem tych zespołowych poczynań stało się działanie Spółdzielni Spożywców i Oszczędnościowo – Pożyczkowej, a w latach dwudziestych Spółdzielni Mleczarskiej. W okresie międzywojennym powstała tu również Ochotnicza Straż Pożarna i Koła Gospodyń Wiejskich. Krzczonów w latach ’70 – ’90 przeżywał rozkwit. Uległ znacznej rozbudowie i modernizacji. Powstała Spółdzielnia Mieszkaniowa – blok dla 24 rodzin. W 1986 r. powołano Komitet Budowy nowego budynku przedszkola, które mieściło się dotąd w 100-letnim budynku podworskim.

7 lutego 1971 r. w Krzczonowie odbyło się 15-lecie Powiatu Bychawskiego. Był to zarazem wielki przegląd kultury w Krzczonowie. Wystąpiła 30-osobowa orkiestra Ochotniczej Straży Pożarnej, której najstarsi muzycy pamiętali założyciela, ks. Słowakiewicza. Na klarnecie grał wtedy laureat głównej nagrody Kazimierskiego Festiwalu – Leon Różański. Wystąpił też nowo założony kabaret „Rzep”. Towarzyszyły wystawy, konkursy i spotkania.

W roku 2000 dzięki pomocy Klubu Twórców i pani Bogumiły Wójcik Gminny Ośrodek Kultury (GOK) zainicjował „Szkołę haftu ludowego”, „Szkołę wyrobów ludowych”. Ta cenna inicjatywa miała na celu naukę tej sztuki wśród dzieci i młodzieży. Goszcząca ostatnio w Gminnej Bibliotece Publicznej w Krzczonowie wystawa „Lubelszczyzna w tysiącleciu” z Wojewódzka Biblioteką Publiczną im. H. Łopacińskiego w Lublinie wniosła wiele wiedzy i ciekawostek o Lubelszczyźnie. Gminna Biblioteka Publiczna przygotowała wystawę „Nasza gmina” pokazując jej dorobek kulturowy i twórczy, by pogłębić wiedzę tego tematu dla uczniów Zespołu Szkół im. Wincentego Witosa i uczniów Szkoły Podstawowej oraz Gimnazjum.

W roku 1999 wprowadzono w GOK zajęcia modelarskie, reaktywuje się orkiestra dęta, której skład rozszerzono o nowych członków wyłonionych z uczniów Szkoły Podstawowej i Gimnazjum. Jest dużo zajęć muzyczno-rytmicznych dla dzieci młodych. Dom Kultury otwiera swe podwoje dla wszystkich. W każdym miesiącu zbiera się tutaj Klub Seniora, prowadząc swoje zajęcia pod kierunkiem przewodniczącej D. Szczygielskiej. Zrzesza on ponad 20 członków. Krzczonów doczekał się wielu publikacji i filmów m.in.: „Rzep”, „Krzczonów pępkiem świata” oraz programów publicystycznych w TVP Lublin.

Zajęcia plastyczne i praca oświatowa Regionalnego Ośrodka Kultury i Sportu w Krzczonowie zmierza stale do propagowania tradycji kulturowych. W tym też celu w każde wakacje mają miejsce wycieczki rowerowe po okolicy „Szlakiem tradycji i historii”. Dzieci zapoznają się z miejscową kulturą i sztuką, poznają w sposób naturalny historię gminy.