Rys. 1. Ogólna liczba ludności w gminie Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1] (stan z dnia 24 listopada 2016 r.)
W latach 2005-2015 ludność zamieszkująca obszar Gminy Krzczonów stanowiła średnio ok. 3% ludności zamieszkującej powiat lubelski oraz ok. 0,2% ludności w całym województwie lubelskim. Na przestrzeni 2005-2015 ponad połowę (ok. 52%) ogółu mieszkańców stanowiły kobiety, natomiast 48% stanowili mężczyźni. Charakterystyczny dla gminy jest wysoki poziom feminizacji (liczba kobiet na 100 mężczyzn). Na przestrzeni ostatnich 10 lat, średnio wskaźnik ten wynosił 107 i był zbliżony do wskaźnika feminizacji dla całego województwa lubelskiego (średnio 106).
Wyk. 1. Udział mieszkańców poszczególnych miejscowości w ogólnej liczbie mieszkańców gminy Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1] (stan z dnia 24 listopada 2016 r.)
Gmina Krzczonów należy do jednostek słabiej zaludnionych w skali regionu. Wskaźnik średniej gęstości zaludnienia kształtuje się na poziomie 36 osób na 1 km2. Stanowi to wartość znacznie poniżej średniej dla powiatu lubelskiego, województwa lubelskiego, a także poniżej średniej w skali kraju (rys. 2) [2].
Rys. 2. Gęstość zaludnienia gminy Krzczonów (margines błędu dla sołectw: +/- 5 osób/km2)
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1] (stan z 2015 r.)
W latach 2005-2015 ludność zamieszkująca obszar Gminy Krzczonów stanowiła średnio ok. 3% ludności zamieszkującej powiat lubelski oraz ok. 0,2% ludności w całym województwie lubelskim.
Wyk. 2. Gęstość zaludnienia poszczególnych sołectw
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1] (stan z 2015 r.)
Cechą charakterystyczną rozmieszczenia ludności w gminie jest jej koncentracja w największych miejscowościach, takich jak: Krzczonów, Krzczonów Trzeci, Olszanka, Piotrkówek (wyk. 1-2). Najmniejszą pod względem powierzchniowym miejscowością na terenie gminy jest Majdan Policki (113,6 ha) [3]. Jest to zarazem miejscowość o najmniejszej liczbie mieszkańców – 24 osoby [1]. Do miejscowości zamieszkanych przez najmniejszą liczbę mieszkańców należy zaliczyć również: Pustelnik, Antoniówkę, Boży Dar oraz Lewandowszczyznę.
Liczba mieszkańców oraz gęstość zaludnienia nie są wartościami stałymi i podobnie jak rozmieszczenie mieszkańców podlegają zmianom, niekiedy w bardzo dynamiczny sposób. Poniższy wykres prezentuje liczbę ludności Gminy Krzczonów na przestrzeni lat 2005-2016 .
Wyk. 3. Liczba ludności gminy Krzczonów w latach 2005-2016
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1] i [4]
Z powyższego zestawienia wynika, że na przestrzeni ostatniej dekady liczba mieszkańców gminy spadała w szybkim tempie. W analizowanym okresie zmniejszyła się ona o ponad 400 osób, co stanowi ok. 9% obecnej liczby mieszkańców gminy. Spadek liczby mieszkańców jest trendem charakterystycznym dla całego województwa lubelskiego i dla zdecydowanej większości kraju. Na ubytek liczby ludności wpływa przede wszystkim ujemny przyrost naturalny.
Wyk. 4. Zmiany w ruchu naturalnym ludności z gminy Krzczonów w latach 2005-2014
źródło: opracowanie własne, na podstawie [4]
Z punktu widzenia prognoz rozwoju gminy niezwykle ważna jest struktura wiekowa jej mieszkańców. Większe perspektywy rozwojowe mają jednostki samorządu terytorialnego, w których przeważającą częścią tej struktury stanowią ludzie młodzi.
Wyk. 5.a. Struktura wiekowa sołectw gminy Krzczonów w 2015 roku
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Wyk. 5.b. Struktura wiekowa sołectw gminy Krzczonów w 2015 roku
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Wyk. 5.c. Struktura wiekowa sołectw gminy Krzczonów w 2015 roku
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Zgodnie z danymi Urzędu Gminy Krzczonów, najliczniejszą grupę mieszkańców stanowią osoby w wieku produkcyjnym – 62,92% ogółu ludności. Drugą co do wielości grupą są mieszkańcy w wieku poprodukcyjnym (21,33% ogółu ludności), natomiast osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowią jedynie 17,68% ogółu ludności. Niepokojący trwały trend spadku liczby ludzi młodych, co w połączeniu z przechodzeniem w wiek emerytalny osób będących obecnie w wieku produkcyjnym będzie pogarszało i tak niekorzystny wskaźnik obciążenia demograficznego. Pocieszające są jednak prognozy w zakresie liczby ludności powiatu lubelskiego przygotowane przez GUS, które wskazują, w odróżnieniu do prognoz dla całego województwa lubelskiego, na systematyczny jej wzrost.
W najbliższym okresie przewiduje się niekorzystne zmiany demograficzne, prowadzące do szybkiego procesu starzenia się społeczeństwa i stopniowego spadku liczby ludności. Wpływ na to będzie miał obecny stan i struktura wiekowa ludności, wynikająca ze zjawisk i procesów rozwoju demograficznego, takich jak dzietność, umieralność, migracje wewnętrzne i zagraniczne. Oprócz nich na liczbę mieszkańców mają także czynniki społeczno-gospodarcze, np. stan zamożności, sytuacja na lokalnym rynku pracy, stan zdrowia ludności i dostęp do opieki zdrowotnej. Nie bez znaczenia są również zmiany obyczajowe w obrębie rodziny, mające wpływ na ilość urodzeń i wiek matek [5].
Przypisy:
[1] Dane Urzędu Gminy Krzczonów
[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 roku, GUS
[3] Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego dla Gminy Krzczonów, 2010 r
[4] Bank Danych Lokalnych GUS
[5] Strategia Rozwoju Gminy Krzczonów na lata 2015-2020