Gmina Krzczonów jest gminą wiejską o charakterze rolniczym. W 2014 roku liczyła ona 2 063 gospodarstw rolnych o średniej powierzchni 4,86 ha [1]. Gospodarstwa charakteryzują się rozdrobnieniem, a działki wchodzące w ich skład często są oddalone od siebie. W ostatnich latach zauważalna jest tendencja do zwiększania powierzchni gospodarstw rolnych. Użytki rolne stanowią 79,8% powierzchni gminy, w tym grunty orne 77,9%. Na użytki zielone przypada ok. 2,0% powierzchni gminy, z czego zdecydowana większość usytuowana jest w dolinach rzek: Kosarzewki, Radomirki i Olszanki. Rzeki te zajmują ok. 18,00 ha.
Rys. 1. Przeznaczenie gruntów w gminie Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Duża ilość łąk i lasów (rys. 1), a także brak dużych zakładów przemysłowych nadaje gminie ekologiczny charakter. Powoduje to znaczne (ukryte) bezrobocie ale jednocześnie nie występuje skażenie środowiska, a tym samym istnieje możliwość rozwoju takich dziedzin gospodarki, jak turystyka i agroturystyka.
Głównym rodzajem skał macierzystych, występujących na terenie gminy Krzczonów są lessy oraz utwory lessowate pochodzenia wodnego i eolitycznego z okresu zlodowacenia środkowopolskiego. Pod lessami w płatach izolowanych występuje piasek. Podłoże stanowi szarobiała opoka kredowa z piaskami sarmackimi, zlepami muszlowymi i piaskowcami krzemionkowymi, zwłąszcza w północno-zachodniej części gminy. Na południu zwiększa się udział margli kredowych oraz zmniejsza ilość przewarstwień piaszczystych.
Rys. 2. Powierzchnia gruntów rolnych i sadów w poszczególnych klasach bonitacyjnych
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Grunty orne oraz sady występujące na obszarze gminy charakteryzują się dużym udziałem gleb o wysokich klasach bonitacyjnych, z przewagą klas III a i III b. Klasy I, II oraz III stanowią ok. 87,26% ogólnej powierzchni gruntów. Gleby klasy IV zajmują 11,96%, natomiast klasy V – 0,75%. Najniższa, klasa VI stanowi niespełna 0,03%. Na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z 1995 roku, ochronie podlegają użytki rolne klas I-III oraz klas V-VI, które wytworzyły się na glebach pochodzenia organicznego, a także torfowiska, oczka wodne oraz grunty leśne. Na chwilę obecną zmeliorowano 79,0 ha powierzchni gminy, w większości trwałych użytków zielonych, położonych w dolinach rzecznych. Ochronie ścisłej podlega 69,8% powierzchni gminy [2].
Odczyn 41% – 60% wszystkich gleb na terenie gminy jest kwaśny (pH = ok. 5,0), a zawartość przyswajalnych form składników pokarmowych – średnia [2]. Niemniej, ogólna jakość gleb jest dobra, a w połączeniu z korzystnymi warunkami wodnymi i klimatycznymi stanowi podstawę do prowadzenia gospodarki rolnej na wysokim poziomie, w tym rolnictwa ekologicznego.
Rys. 3. Struktura produkcji roślinnej na terenie gminy Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [3]
Główny kierunek produkcji rolnej to produkcja zwierzęca (trzoda chlewna i bydło) oraz produkcja roślinna, w której wyraźnie dominuje uprawa zbóż podstawowych (3 570 ha – pszenica jara, 2 040 ha – jęczmień jary, 1 720 ha – pszenica ozima, 950 ha – mieszanki zbożowe, 70 ha – owies oraz 45 ha – żyto). Dość popularna jest także uprawa roślin oleistych (820 ha – rzepak ozimy, 300 ha – soja oleista, 30 ha – rzepak jary oraz 19 ha – mak, len, gorczyca i inne rośliny oleiste) oraz buraków cukrowych (rys. 3), których szacowana powierzchnia w 2016 roku wyniosła 725 ha. W stosunkowo niewielkich uprawy roślin strączkowych przeważa groch – 135 ha, który deklasyfikuje soczewicę, cieciorkę i solę – 10 ha [3]. Charakterystycznymi plantacji wśród roślin pastewnych na terenie gminy Krzczonów są uprawy kukurydzy na zielonkę (ok. 42 ha), łubinu białego, żółtego i wąskolistnego (ok. 20 ha) oraz mieszanin strączkowych i strączkowo-zbożowych (ok. 17 ha) [3].
Rys. 4. Plantacje owocowe na terenie gminy Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [3]
W aspekcie sadowniczym produkcja roślinna kształtuje się następująco: łączna ilość drzew owocowych (jabłoni, gruszy, śliw, wiśni, czereśni oraz orzechów włoskich) szacowana jest na ok. 26 300 szt., natomiast krzewów owocowych (agrest, porzeczki, aronie, borówki itp.) to ok. 262 600 szt. Szkółki drzew i krzewów owocowych zajmują szacunkową powierzchnię ok. 3.5 ha [3]. Ilość wykarczowanych drzew owocowych (wg szacunków na dzień 21 października 2016 r.) to ok. 3 000 szt., a nowo nasadzonych – ok. 4 000 szt. W przypadku krzewów – ilość wykarczowań kształtuje się na poziomie ok. 15 000 szt. – nowe nasadzenia to ok. 530 000 szt. krzewów, z których większość to porzeczki czarne [3].
Rys. 5. Powierzchnia lasów na terenie gminy Krzczonów
źródło: opracowanie własne, na podstawie [1]
Leśnictwo jest istotnym działem gospodarki gminy. Lesistość gminy jest wyższa od wartości opisującej powiat lubelski (ok, 10,1%), ale jest znacznie niższa w stosunku do województwa lubelskiego (22,5%). Lasy Skarbu Państwa, znajdujące się na terenie gminy Krzczonów, są zarządzane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Lublinie, Nadleśnictwo Świdnik [2]. Zwarte kompleksy leśne najliczniej występują w sołectwach: Krzczonów Sołtysy, Piotrkówek, Boży Dar, Żuków Pierwszy, Żuków Drugi i Żuków Kolonia.
Duży potencjał siły roboczej, dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, a także dostępność na miejscu surowca stwarza dobre warunki do rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego, a także nieuciążliwego przemysłu. Gmina udziela pomocy i stwarza preferencyjne warunki dla potencjalnych inwestorów takie jak stosunkowo niski podatek od nieruchomości oraz okresowe ulgi podatkowe.
Przypisy:
[1] Strategia rozwoju gminy Krzczonów na lata 2015-2020
[2] Program Ochrony Środowiska dla Gminy Krzczonów, 2005 r.-2020
[3] Dane szacunkowe Urzędu Gminy Krzczonów z dnia 21 października 2016 r.