Nazwa

Nazwa Krzczonów wywodzi się od staroczeskiego słowa krscon, oznaczającego krynicę, źródło. Bez wątpienia genezy tej nazwy należy szukać w przywileju Króla Polski Wacława II Czeskiego, wydanym pod koniec XIII wieku. Dowodem na bardzo wczesne osadnictwo na ziemi krzczonowskiej są trzy kurhany z X wieku, położone na północ od Krzczonowa.

Na temat etymologii nazwy Krzczonów jako pierwszy wypowiedział się w 1902 roku Władysław Koźmian, który stwierdził, że „według tradycji miejscowej, Krzczonów otrzymał swe nazwisko od tego, iż tu się chrzcili Arjanie lubelscy”. W latach ’20 Aleksander Kossowski kategorycznie zaprzeczył pobytowi Arian w Krzczonowie. Świadczą o tym prace Czesława Kosyla i Stanisława Rosponda. Obaj badacze zaliczają nazwę Krzczonów do nazw dzierżawczych, wskazujących na osobę pierwszego osadnika lub właściciela, od którego imienia lub przezwiska utworzono nazwę miejską (Krzczonów, tzn. osiedle należące do Krzczona). Należy stwierdzić, że nazwę Krzczonów można zaliczyć także do grupy nazw topograficznych tj. związanych z pewnymi cechami terenu.

img_7895
Rys. 1. Źródło rzeki Bełzy w Krzczonowie, fot. Krzysztof Wojciechowski

Twórcą współczesnej hipotezy na temat etymologii nazwy Krzczonów jest Stefan Wojciechowski, który biorąc pod uwagę biogeograficzne analogie w lokalizacji 4 „polskich Krzczonowów” oraz administracyjno-kościelne zjawiska rozwoju biskupstwa krakowskiego doszedł do wniosku, że każda z tych miejscowości leży na wywierzyskach źródeł. Źródła te wytryskują ze skalistych podłóż u stóp wzgórz, dawniej obficie zalesionych, a więc najlepszych dla pierwotnego osadnictwa. Każdy z „Krzczonowów” leżał dawniej na pograniczu biskupstwa krakowskiego – Krzczonów lubelski na krańcu wschodnim, a więc dotąd sięgały wpływy dynastii Przemyślidów w X wieku.

Źródło: Krzczonowski Gościniec, Nr 1/2006 r., str. 2