Poznaj Krzczonów

Krzczonów jest ośrodkiem administracyjnym, usługowym oraz kulturalnym dla okolicznych wsi i miejscowości. Od 1 stycznia 2011 roku integralne części Krzczonowa stanowią: Krzczonów-Wójtostwo, Krzczonów-Folwark, Krzczonów-Skałka, Krzczonów-Sołtysy, Lipniak oraz Rynek. W miejscowości Krzczonów znajduje się 21 ulic w układzie promienistym z rynkiem w centrum, co przypomina typową osadę miejską.


Rys. 1. Plan Krzczonowa, źródło: opracowanie własne

Na terenie Krzczonowa znajduje się m.in.: kompleks parafialny z Kościołem Rzymsko-Katolickim pw. Wniebowzięcia NMP, cmentarz parafialny, Zespół Szkolno-Przedszkolny i Gimnazjum im. Mikołaja Siemiona, Rejonowy Bank Spółdzielczy, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, Regionalny Ośrodek Kultury i Sportu (ROKiS), boisko sportowe, plac zabaw, ośrodek zdrowia, różnego rodzaju sklepy, poczta, dworzec PKS, 3 apteki oraz 2 bloki mieszkalne.


Rys. 1. Plan centrum Krzczonowa, opracowanie: Łukasz Surma
(aby powiększyć kliknij prawym przyciskiem myszy, a następnie Otwórz grafikę w nowej karcie)

Usytuowanie Krzczonowa w centralnej części gminy jest jego niewątpliwym atutem. W połączeniu z dobrze rozwiniętą infrastrukturą drogową stanowi on doskonały węzeł komunikacyjny i zapewnia dogodne połączenie z poszczególnymi wsiami, miastami oraz sąsiednimi ośrodkami gminnymi.

Sieć osadniczą gminy Krzczonów tworzy 28 miejscowości (27 sołectw). Wielkości poszczególnych wsi są bardzo różne, a największe z nich zaliczają się do najstarszych w gminie. Zazwyczaj każda ze wsi powstawała w sąsiedztwie źródeł i strumieni, co wiązało się z zapotrzebowaniem na wodę. Zależność osadnictwa (zwłaszcza najstarszego) od źródeł naturalnych jest cechą charakterystyczną dla tej gminy.

Na przestrzeni lat wykształciła się tu dwustopniowa hierarchia sieci osadniczej, obejmująca główny ośrodek o największej dynamice rozwoju gospodarczego (Krzczonów) oraz wsie podstawowe. Sieć osadnicza ukształtowała się w układzie pasmowym, wzdłuż tras komunikacyjnych. Występują tu następujące typy miejscowości:

  • ulicówki – długie wyciągnięte wzdłuż dróg, charakteryzujące się zwartą zabudową mieszkaniową po obu stronach (np. Krzczonów Drugi); jest przeważający typ wsi w całej gminie;
  • rzędówki – ciągnące się wzdłuż prostej drogi z luźną zabudową, często występującą tylko po jednej stronie drogi (np. Teklin)
  • przysiółki wsi – skupisko kilku gospodarstw położonych poza zabudową, stanowiącą integralną część wsi (np. Majdan Policki).
  t2   t3
a)   b)   c)
Rys. 2. Typy miejscowości w gminie Krzczonów: rzędówka (a), ulicówka (b) oraz przysiółek wsi (c)
źródło: opracowanie własne

Lokalne zgrupowania osadnicze mają  głównie zagrodowy charakter zabudowy, w których zlokalizowane są ośrodki usług i miejsc pracy związanej z rolnictwem lub z działalnością pozarolniczą. Jest to charakterystyczna cecha dla gmin wiejskich na wschodzie kraju.

Zabudowa mieszkaniowa ukształtowana została w oparciu o podstawową i tradycyjną funkcję gminy, jaką jest rolnictwo. Dominuje tutaj budownictwo charakterystyczne dla osadnictwa wiejskiego zarówno pod względem formy, jak  i funkcji, tj. budynek mieszkalny jednorodzinny wraz z towarzyszącą zabudową związaną z działalnością mieszkańców. Z uwagi na uwarunkowania środowiska przyrodniczego, stosunkowo sporą odległość od dużych ośrodków miejskich oraz brak dziedzin gospodarki o znaczeniu wiodącym, uzupełniająca funkcja gminy związana jest z administracją, usługami podstawowymi, gospodarką leśną, turystyką  i wypoczynkiem.